Öncelikle, evet doğru okudunuz. Çarptı değil çarpıştırıldı. Bilerek bir kazaya sebep olan DART deneyinin sebebini, şimdi sizlere açıklayacağız.
64 yıl önce 1 Ekim 1958’de, uzay çalışmalarını planlamak ve koordine etmek amacı ile NASA kuruldu. Biliyorsunuz, uzay çağı ve uzayın derinliklerindeki keşifler, teknoloji için harika bir gelişme yöntemi ve teknolojinin önünü açıyor.
Kol kola ilerleyen teknoloji ve uzay, birbirine destek veriyor. Teknolojinin ne kadar geliştiğini anlayabileceğimiz en büyük örneklerden bir tanesi de; James Webb uzay teleskobu. NASA’nın, teknolojiye ve dünyaya katkısı ise tartışılmaz. NASA, geçtiğimiz dönemde yeni bir proje ile daha gündeme geldi.
NASA’nın DART deneyi nedir?
Kısaca özetlemek gerekirse NASA, Dünya’ya olası bir asteroid çarpma tehdidine karşı, bertaraf edebileceği yeni Çift Asteroid Yönlendirme Testi’ni (DART) devreye soktu. Bu da demek oluyor ki DART, bir asteroidin Dünya’ya çarpmasını durdurmak için sağlam bir deney.
Dünyanın kaderini değiştirebilmek söz konusu olduğunda, misyon çok önemlidir. Dolayısıyla, bu deneyin amacını bilmek, hepimiz için bir görev haline geldi.
Birçok bilim kurgu film ve belgeselinden sonra, asteroidlerin dünyaya ne kadar büyük bir tehdit oluşturabileceğini ve çarpma durumunda ne olabileceği konusunda az çok fikir edindik. Geçtiğimiz yıl Netflix’te yayınlanıp çok ses getiren ”Don’t Look Up” filmini hatırlarsınız. *Spoiler Alert* Bir gök taşı dünyaya çarpıyor ve tüm dünya yok oluyordu. *Spoiler Alert*
Asteroidlerin, bir gezegene çarpmasını önlemek amacı ile birçok sapma tekniği uygulanabilir. Bu teknikler, bir uzay aracı kullanmadan, çarpacak cismin yönünü değiştirmeye çalışmaya kadar uzanıyor.
Kısaca DART olarak adlandırılan Çift Asteroid Yönlendirme Testi, çarpma tekniğini veya diğer herhangi bir asteroid saptırma tekniğini test eden ilk uzay görevi unvanını kazandı.
Kasım 2021’de başlatılan görev kapsamında, uzay aracının çarpacağı astreoide ulaşması 2022 Eylül ayında bekleniyordu. Nitekim, öyle de oldu. Öncelikle, DART deneyi için gönderilen uzay aracı, çok büyük bir uzay aracı değil. Dimorphos isimli gök taşını hedef alan uzay aracı, o kadar hızlı olmalıydı ki, çarpma sonucu beklenildiği gibi olsun.
Saatte 22.530 km hızla ilerleyen uzay aracı, asteroid ile çarpıştıktan sonra Dünya ile iletişimi tamamen kesildi. Canlı yayında izlenilen anlar, Dünya için yeni bir devrin başlangıcı oldu. İşte o anlar;
IMPACT SUCCESS! Watch from #DARTMIssion’s DRACO Camera, as the vending machine-sized spacecraft successfully collides with asteroid Dimorphos, which is the size of a football stadium and poses no threat to Earth. pic.twitter.com/7bXipPkjWD
— NASA (@NASA) September 26, 2022
Deneyin sonucunda ne oldu?
Öncelikle, kendimizi olası bir tehlikeli bir gök taşı tehdidinden koruma yeteneğine ve teknolojisine sahip olduğumuzu görmüş olduk. Yani biz, gökbilimcilerin 6 ay içinde bir çarpışma yaşanacağı anonsuna inanırsak, patlamayabiliriz.
Tabii ki, evrende Dimorphos’dan binlerce kat büyük gök taşları da var. Henüz bu büyüklükteki gök taşları için bir çözümümüz yok fakat bu da oldukça büyük bir adım. Çünkü süreç daha yeni başlıyor. Önümüzdeki haftalarda çarpışma hakkında ilk ve kesin veriler elde edilecek. Böylelikle, gök taşının yönünü değiştirip değiştiremediğimizi öğrenebileceğiz.
2024 yılında Avrupa Uzay Ajansı, Dimorphos gök taşına bir uzay aracı daha gönderecek ve çarpışmanın kalıntıları incelenecek.
